Groene warmte

De verwarming van gebouwen is goed voor maar liefst 20,2% van onze totale CO2-uitstoot. Dat is een pak meer dan de landbouwsector(11,1%) en zelfs meer dan de elektriciteitssector(16,4%). De oorzaak: een huizenbestand dat doorgaans ondermaats geïsoleerd is en een grote afhankelijkheid van stookolie en gas voor verwarming.

Als we de temperatuur op aarde willen beperken tot 1.5°C zullen we dringend de consumptie van gas en stookolie moeten afbouwen en uiteindelijk stoppen. Voor sectoren zoals verwarming, die relatief makkelijk over te schakelen zijn naar elektriciteit, is er geen enkele toepassing meer voor fossiel gas, noch voor verwarming op waterstof. Isolatie, elektrificatie en warmtenetten zijn de toekomst.

Het isoleren van je woning en het optimaliseren van je huidige verwarming komt op de eerste plaats. Minder energie gebruiken is nog steeds de beste keuze. Kleine ingrepen zoals de thermostaat een graadje lager zetten, een dikkere trui aandoen, de chauffage ‘s avonds tijdig uitschakelen en enkel de kamers verwarmen die echt nodig zijn kunnen al aardig wat besparen. Goed voor het klimaat, maar zeker ook voor je portemonnee.
Toch is het ook nodig om stap per stap je woning goed te isoleren. Zo verhoog je het wooncomfort en de waarde van je huis. Daarnaast zorgt een goede isolatie ervoor dat je woning future proof is en dat je eventueel kan overschakelen naar lage temperatuurverwarming met een warmtepomp. Centrale verwarming op basis van stookolie en gas zal in de komende jaren immers uitgefaseerd worden.

Een grote switch naar verwarming met warmtepompen is dus noodzakelijk want we moeten volledig van het gas af. Hierdoor zal er meer elektriciteit nodig zijn, maar door de zeer hoge efficiëntie van deze toestellen(gemiddeld 300 a 400%, tegenover 90% voor een gasketel) daalt het finale energieverbruik zeer sterk. Meer nog, het is zelfs efficiënter om een goed geïsoleerd huis te verwarmen met een warmtepomp die draait op stroom uit een efficiënte gascentrale, dan om datzelfde huis zelf te verwarmen met een moderne gasketel.

Een ander groot voordeel van elektrische verwarming op lage temperatuur is dat warmtepompen zeer gemakkelijk gestuurd kunnen worden, waardoor ze mee kunnen helpen het elektriciteitsnet te balanceren. Is er veel elektriciteit beschikbaar, dan kan je warmtepomp aan het werk, is er minder elektriciteit beschikbaar op het net, dan kan je warmtepomp een tijd minder warmte produceren. Door de inertie van je huis en de lagere temperatuur van verwarming ga je hier amper iets van merken en consumeren we hernieuwbare stroom wanneer deze beschikbaar is.

Een goed geïsoleerd huis is echter essentieel om je elektriciteitsfactuur niet de hoogte in te jagen. Warmtepompen functioneren immers het best op lage temperaturen. Vloer- en wandverwarming in de muur is hiervoor ideaal, maar ook met overgedimensioneerde radiatoren valt er een heel erg goede efficiëntie te halen en kan je je huis aangenaam verwarmen.

Voor veel mensen betekenen dit grote kosten, maar wie het slim aanpakt kan ook stapsgewijs te werk gaan. Als je isolatie voldoende is en je verwarmingssysteem is aangepast aan verwarming met lage temperaturen kan de overstap naar een warmtepomp gerust nog even op zich laten wachten. Je kan dus eerst isoleren, daarna je verwarming aanpassen om pas na een tijdje over te schakelen naar een warmtepomp. Vergeet niet: naast een grote winst voor het klimaat betekenen deze ingrepen vaak ook een zeer grote winst in wooncomfort.

We mogen echter niet alle verantwoordelijkheid bij de burger leggen. Zolang het financieel interessanter blijft om te verwarmen op gas in plaats van elektriciteit blijft een overstap richting warmtepompen weggelegd voor mensen die dit voornamelijk uit ideologische overwegingen doen. Een verschuiving van heffingen en kosten weg van elektriciteit komt dus beter vroeg dan laat. Dat de gassector en verschillende energieleveranciers daarnaast nog steeds gasketels en fossiel gas blijven promoten als duurzame oplossing helpt niet aan de transitie richting groene verwarming, maar zorgt er juist voor dat gezinnen nog jaren gas zullen blijven gebruiken. Dat levert de energieleveranciers wel mooie winsten op, maar is een ramp voor het klimaat.

Het compenseren van de CO2-uitstoot door bomen te planten of groene projecten te steunen in het Zuiden helpt al evenmin. De uitstoot van broeikasgassen, en dus de consumptie van fossiel gas, moet in eerste instantie drastisch dalen. Alle mooie termen zoals ecogas, klimaatneutraal gas of gecompenseerd gas zijn uitgevonden om je nog langer fossiel gas te doen verbranden en doen dus meer kwaad dan goed. Je steekt je geld beter in het goed isoleren van je woning.

Energieleveranciers en energiecoöperaties kunnen nochtans een grote rol spelen in de transitie naar groene verwarming. Door correct te communiceren over de uitstoot die vrijkomt bij het verwarmen op gas kunnen energieleveranciers bijdragen aan het bewustzijn van de consument. Ook het aanbieden van alternatieven en energiediensten zoals isolatie en warmtepompen kan mensen overtuigen stappen te zetten richting groene warmte. Coöperaties kunnen daarin nog verder gaan en kunnen hun coöperanten ontzorgen door groepsaankopen aan te bieden, infoavonden te organiseren of advies op maat verlenen. Lokale coöperaties of energiegemeenschappen kunnen dan weer hun schouders zetten onder lokale warmtenetten of renovaties op wijkniveau.

Kortom, energieleveranciers en coöperaties mogen geen afwachtende houding aannemen maar moeten actief hun klanten aanzetten om over te schakelen naar groene verwarming. Ben jij benieuwd of jouw energieleverancier al stappen onderneemt richting groene warmte, bekijk dan zeker ons vernieuwde klassement.